Thực tế cho thấy, doanh nghiệp Nhà nước quy mô lớn có nhu cầu tự thân và quyết tâm cao mới có sự chuẩn bị sẵn sàng cho cách mạng 4.0.
“Chỉ một vài doanh nghiệp Nhà nước quy mô lớn là đã sẵn sàng cho công nghiệp 4.0“, đây là thông điệp được đưa ra tại Hội thảo “Mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp Nhà nước trong công nghiệp 4.0: Thực trạng và kiến nghị chính sách”, do Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức ngày 5/11 tại Hà Nội.
Hội thảo “Mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp Nhà nước trong công nghiệp 4.0: Thực trạng và kiến nghị chính sách”
Báo cáo Định vị doanh nghiệp Nhà nước trong công nghiệp 4.0 được Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) thực hiện với sự trợ giúp của Chương trình “Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam” (gọi tắt là Aus4Reform). Kết quả nghiên cứu cho thấy, ở một số doanh nghiệp Nhà nước quy mô lớn, mức độ ứng dụng và mức độ sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 lại khá cao. Tuy nhiên, ở mặt bằng chung, mức độ ứng dụng công nghệ 4.0 của doanh nghiệp Việt Nam còn ở mức độ thấp và ở doanh nghiệp Nhà nước thấp hơn doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Ông Phan Đức Hiếu, phó Viện trưởng CIEM phân tích: “Nói đến 4.0 là nói đến đổi mới sáng tạo, mà đổi mới sáng tạo là nói đến rủi ro rất cao. Điều này xét về mặt thể chế là rất bất lợi cho doanh nghiệp Nhà nước. Doanh nghiệp Nhà nước không thể dám thực hiện hoạt động đầu tư vào 4.0 vì phải bỏ ra một khoản đầu tư rất lớn, nhưng lợi ích mang lại có thể thành công hoặc không thành công và thành công có thể ở trong một giai đoạn rất dài.”
Do đó, theo ông Hiếu, nếu xét về các nguyên tắc về bảo toàn phát triển vốn hay nguyên tắc quyết định đầu tư thì đôi khi chi phí về thời gian và các tiêu chí về giám sát quản lý khiến cho doanh nghiệp Nhà nước không thể mạo hiểm để làm việc đó.
Thực tế cho thấy, doanh nghiệp Nhà nước quy mô lớn có nhu cầu tự thân và quyết tâm cao mới có sự chuẩn bị sẵn sàng cho cách mạng 4.0. Cụ thể, Tập đoàn Viễn thông Viettel đã cam kết với Chính phủ trở thành đơn vị tiên phong trong công nghiệp 4.0. Do đó Viettel đã tích hợp hạ tầng sóng 5G, ký thỏa thuận hợp tác xây dựng thành phố thông minh với 23 tỉnh/thành trên cả nước.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), cách đây 1 năm cũng đã phê duyệt Đề án Nghiên cứu phát triển ứng dụng cuộc cách mạng công nghệ 4.0 vào hoạt động sản xuất kinh doanh của Tập đoàn. Cho đến nay, EVN đã phê duyệt 39 đề án thành phần theo đặc thù hoạt động trải rộng từ khâu phát điện, truyền tải và phân phối. Ví dụ, đề án ứng dụng công nghệ BlockChain trong hoạt động kinh doanh, mua bán điện với khách hàng, xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung EVN-cloud trong nội bộ toàn tập đoàn.
Trong khối phát điện, EVN có đề án “Hệ thống điều khiển nhà máy điện thông minh”. Trong khối truyền tải, EVN có đề án trạm biến áp số, thay đổi hoàn toàn công nghệ so với trạm biến áp truyền thống hiện nay hoặc đề án ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong thu thập số liệu tính toán phân tích tổn thất, thực hiện đề án phát triển lưới điện thông minh…
Mặc dù vậy, ông Lê Hải Đăng, Trưởng ban chiến lược phát triển của Tập đoàn Điện lực Việt Nam chia sẻ: “Chúng tôi cũng có những cái rất khó như cơ chế thu hút người giỏi trong lĩnh vực IT . Chúng tôi cũng có một trung tâm gọi là Công ty Viễn thông Điện lực và công nghệ thông tin tức là hoạt động mạnh về công nghệ thông tin nhưng cơ chế tiền lương cũng không có thể có khác biệt để thu hút được nên thậm chí không hút được mà còn chảy máu chất xám. Có tình trạng đó vì khi bên ngoài có đãi ngộ hấp dẫn hơn thì doanh nghiệp Nhà nước không thể đưa ra yếu tố đủ để hấp dẫn người tài ở lại”.
Như vậy, những doanh nghiệp Nhà nước đã sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 là những doanh nghiệp có quy mô lớn, có nguồn lực tài chính đầu tư không nhỏ cho ứng dụng công nghệ thông tin. Quan trọng hơn, những doanh nghiệp này có nhu cầu nội tại, thấy cần phải thay đổi để thích ứng và nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, cùng với sự chủ động đầu tư, đi trước nhiều chính sách khuyến khích của Nhà nước được ra đời gần đây, thì đến nay sự phát triển ứng dụng cách mạng 4.0 của các doanh nghiệp này đã đi đến ngưỡng, cần có những chính sách tháo gỡ vướng mắc một cách căn bản và hiệu quả./.
