Theo báo cáo của tổ chức Penal Reform International (PRI), hiện có khoảng 11 triệu người đang thụ án trong các nhà tù trên khắp thế giới, 102 quốc gia rơi vào tình trạng quá tải tù nhân.
Giãn cách xã hội, kiểm soát nhiễm trùng cá nhân gần như không thể trong môi trường quá đông như nhà tù. Hệ thống thông gió và vệ sinh kém có khả năng làm tăng tốc độ lây lan của virus.
Florian Irminger, Giám đốc điều hành của PRI cho biết, “hệ thống nhà tù trên toàn cầu đang ở thời điểm khủng hoảng trước đại dịch COVID-19. Giờ đây, các nhà tù như những “quả bom hẹn giờ” trước sự tấn công của virus.
Tình trạng quá đông đúc, thiếu chăm sóc y tế cơ bản, hạn chế tiếp cận với nước sạch và điều kiện sống chưa đảm bảo đang diễn ra phổ biến trong các nhà tù”.
Ở Bangladesh, 10 bác sĩ phục vụ 68 nhà tù, trong khi ở Ghana, chỉ có 2 bác sĩ phục vụ 46 nhà tù với 15.000 tù nhân. Vào tháng 10/2019, 45 trường hợp tử vong do suy dinh dưỡng và thiếu chăm sóc y tế tại nhà tù Bukavu, Cộng hòa Dân chủ Congo, đã được ghi nhận. Số lượng tù nhân giam giữ tại nhà tù Bukavu vượt cao gấp 528% khả năng cung ứng của nó.
Sự bùng phát của dịch COVID-19 và số tù nhân tử vong đã được ghi nhận tại một số nhà tù ở Trung Quốc, Iran, Kenya, Ấn Độ, Bỉ, Tây Ban Nha và Vương quốc Anh. Đầu tuần trước, Bộ Tư pháp Anh xác nhận, 15 tù nhân đã chết vì COVID-19. Các chuyên gia lên tiếng cảnh báo, lo ngại hậu quả nghiêm trọng mà đại dịch có thể gây ra đối với các nhà tù trên khắp châu Phi.
Doreen Namyalo Kiev, Giám đốc PRI khu vực châu Phi, nhận định “sự bùng phát COVID-19 sẽ có ảnh hưởng nghiêm trọng đến tù nhân trong các nhà tù ở châu Phi, nơi tình trạng tù nhân quá tải, điều kiện vệ sinh kém, hệ thống y tế thiếu thốn”. Được biết, thời gian gần đây, các gia đình đã phải cung cấp thêm đồ tiếp tế cho tù nhân như xà phòng, chậu, nước và thuốc.
Một tù nhân nữ tại nhà tù ở Sierra Leone cho biết, “chúng tôi đang bị thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng và phải rất tiết kiệm khi sử dụng số nước ít ỏi được cung cấp”. Một nhân viên nhà tù tiết lộ, có 64 tù nhân sống trong không gian được thiết kế cho 18 người.
“Quá đông tù nhân là thách thức lớn trong công tác an ninh cũng như đảm bảo vệ sinh và cung cấp nước. Chúng tôi đã sử dụng các văn phòng làm phòng giam cho các tù nhân”, nhân viên nhà tù nói.
Các tù nhân tại nhà tù La Modelo ở Bogota, Colombia
Đại dịch có khả năng là “bản án tử hình” đối với nhiều tù nhân
Olivia Rope, Giám đốc chính sách của PRI nhận định, chỉ có sự hợp tác quốc tế mới có thể làm giảm thiểu thiệt hại của COVID-19 trong các nhà tù, nơi tỷ lệ tử vong có thể cao hơn 50% so với thế giới bên ngoài.
Theo Olivia Rope, các nhà tù ở hơn 100 quốc gia hiện đang hoạt động vượt quá công suất, trong đó có 20 quốc gia vượt gấp đôi công suất sử dụng cho phép. “Sự lây lan của COVID-19 trong các nhà tù này có thể là bản án tử hình với các tù nhân”, Olivia Rope nói.
Theo Sarah Belal thuộc Dự án cải cách Tư pháp Pakistan, Pakistan có 10.000 trường hợp được xác nhận dương tính với Covid-19, 98 trường hợp được xác nhận trong các nhà tù. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, cả hai số liệu trên được cho là thấp hơn so với tình hình thực tế.
“Sức chứa của các nhà tù ở Pakistan là 63.000 nhưng chúng tôi có 74.118 tù nhân. Chỉ riêng ở Punjab, 10% các nhà tù không có xe cứu thương. Tỷ lệ tù nhân nhiễm lao và viêm gan lan tràn. Họ là đối tượng dễ bị tổn thương vì COVID-19. Chúng tôi thiếu nguồn lực và không có giải pháp nào cho việc chống virus corona trong các nhà tù”, Sarah Belal nói.
Ilze Brand Kehris, trợ lý Tổng thư ký Liên hợp quốc về nhân quyền, kêu gọi các quốc gia giảm số lượng tù nhân trong các nhà tù, bao gồm cả việc thả những người dễ bị nhiễm virus hoặc tội phạm ít nghiêm trọng.
Các biện pháp đã được thực hiện tại một số quốc gia có dịch COVID-19 bùng phát. Tại Pháp, các Tòa án yêu cầu trì hoãn thực thi các bản án tù ngắn hạn, trong khi một số quốc gia như Iran và Kenya đã cho một số tù nhân ra tù trước thời hạn.
