Bộ Công an vừa ban hành quy định mới, có hiệu lực từ ngày 15/11/2024, về việc không cho phép người dân ghi âm, ghi hình Cảnh sát giao thông (CSGT) khi lực lượng này đang thực thi nhiệm vụ. Quyết định này đã gây ra không ít tranh cãi trong dư luận, nhưng khi nhìn nhận một cách toàn diện, đây là một bước đi đúng đắn nhằm đảm bảo trật tự và hiệu quả trong công tác quản lý giao thông, đồng thời tránh những hệ lụy từ việc lạm dụng quyền giám sát.
Ảnh minh họa
Một trong những nguyên nhân chính khiến Bộ Công an đưa ra quyết định này là tình trạng ngày càng có nhiều cá nhân lợi dụng quyền giám sát để quay phim, ghi hình CSGT với mục đích gây rối. Không ít trường hợp, những video hoặc hình ảnh được phát tán trên các nền tảng mạng xã hội đã bị chỉnh sửa, cắt ghép, dẫn đến những hiểu lầm nghiêm trọng. Kết quả là lực lượng CSGT phải đối mặt với những chỉ trích không công bằng, gây ảnh hưởng lớn đến tinh thần và hiệu quả công việc của họ. Việc bị công khai chỉ trích không chỉ gây khó khăn cho CSGT trong việc đảm bảo an ninh trật tự mà còn tạo thêm áp lực không đáng có cho các cán bộ đang làm nhiệm vụ trên đường phố.
Thực tế, có không ít người đã sử dụng thiết bị ghi âm, ghi hình không phải để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, mà nhằm kích động xung đột, gây rối loạn và làm gián đoạn quy trình thực thi pháp luật. Điều này không chỉ làm giảm năng suất làm việc của lực lượng chức năng mà còn tạo ra những tình huống không cần thiết, mất thời gian cho cả hai bên. Chính vì vậy, quy định mới của Bộ Công an là cần thiết để ngăn chặn tình trạng lợi dụng quyền giám sát này.
Khi so sánh với các quốc gia phát triển trên thế giới, có thể thấy rằng quy định về việc hạn chế ghi hình, ghi âm lực lượng cảnh sát không phải là điều mới mẻ hay bất hợp lý. Chẳng hạn, tại Mỹ, quyền ghi hình cảnh sát được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất, nhưng việc này vẫn bị giới hạn theo từng bang. Một số bang yêu cầu sự đồng ý của ít nhất một bên liên quan, trong khi tại những nơi như California, cần có sự đồng ý của cả hai bên tham gia cuộc trò chuyện. Điều này cho thấy ngay cả trong những quốc gia có nền dân chủ phát triển nhất, quyền giám sát lực lượng cảnh sát cũng không hoàn toàn tự do, mà cần tuân thủ những quy định nhất định.
Tại Pháp, người dân có thể ghi hình cảnh sát nhưng với những hạn chế rõ ràng. Đạo luật năm 2021 đã đặt ra nhiều giới hạn, đặc biệt khi việc phát tán hình ảnh có thể gây hại cho danh dự và sự an toàn của lực lượng cảnh sát.
Ở Đức, việc ghi âm hoặc ghi hình mà không có sự đồng ý của các bên tham gia có thể vi phạm luật pháp, trừ khi có lý do tự vệ chính đáng. Những quy định này cho thấy các nước phát triển cũng rất thận trọng trong việc bảo vệ lực lượng thực thi pháp luật khỏi những tác động tiêu cực từ việc bị giám sát không kiểm soát.
Ngoài ra, quy định mới của Bộ Công an còn hoàn toàn phù hợp với Nghị định số 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Không chỉ giúp bảo vệ quyền riêng tư của CSGT, quy định này còn ngăn chặn việc dữ liệu cá nhân của họ bị lạm dụng hoặc sử dụng sai mục đích. Việc giám sát qua ghi âm, ghi hình thực chất không phải là hình thức giám sát công bằng hay hiệu quả nhất. Người dân vẫn có thể thực hiện quyền giám sát thông qua những hình thức khác như tiếp cận thông tin công khai, phản ánh qua các phương tiện truyền thông hoặc quan sát trực tiếp hoạt động của CSGT mà không cần làm ảnh hưởng đến quá trình thi hành nhiệm vụ.
Nhiều ý kiến lo ngại rằng quy định mới có thể làm giảm quyền giám sát của người dân, nhưng thực tế không phải vậy. Việc giám sát vẫn có thể được thực hiện qua các kênh chính thống và minh bạch. Quan trọng hơn, quyền giám sát không thể bị lạm dụng để gây rối hoặc làm mất trật tự công cộng. Việc điều chỉnh quy định này là phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam, nơi việc đảm bảo an ninh, trật tự luôn là ưu tiên hàng đầu của cả xã hội.
Nhìn chung, quyết định của Bộ Công an về việc không cho phép người dân ghi âm, ghi hình CSGT trong lúc họ đang thực thi nhiệm vụ là một bước tiến đúng đắn. Quy định này không chỉ bảo vệ danh dự và hiệu quả làm việc của lực lượng thực thi pháp luật mà còn phù hợp với các thông lệ quốc tế. Trong bối cảnh xã hội ngày càng phức tạp, việc bảo đảm quyền giám sát phải được thực hiện một cách hợp lý, không để quyền tự do giám sát bị lạm dụng gây rối loạn trật tự công cộng. Đây là một bước đi cần thiết để duy trì an ninh, trật tự và bảo vệ quyền lợi chính đáng của tất cả các bên liên quan
Lâm Trực@ (Tre làng)
