Sự im lặng của ông Putin

Tổng thống Nga xuất hiện trên truyền thông mỗi ngày và nói về nhiều thứ, từ tiền ảo cho đến năng lượng xanh. Chỉ có duy nhất một chủ đề ông không hề nhắc tới: Khủng hoảng Ukraine.

Giữa lúc cả thế giới lo ngại và phỏng đoán về khả năng Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh tấn công vào Ukraine, nhân vật chính vẫn im lặng theo cách khiến người khác phải chú ý.

Vào tháng 11 và tháng 12/2021, ông Putin liên tục nói về Ukraine. Tại cuộc họp báo cuối năm vào ngày 23/12/2021, ông Putin cảnh báo Nga cần lời đảm bảo rằng Ukraine sẽ không bao giờ tham gia Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) vào lúc này.

Và đó cũng là lần cuối cùng – từ hơn một tháng trước – ông Putin nói chuyện công khai về cuộc khủng hoảng hiện tại với Ukraine, hay yêu cầu NATO hạn chế lại sự hiện diện tại Đông Âu.

Ông vẫn im lặng ngay cả khi các nhà ngoại giao Mỹ và Nga đấu khẩu ở Geneva, Ukraine nhận được đơn hàng giao vũ khí từ phương Tây và Tổng thống Mỹ Joe Biden dự đoán ông Putin sẽ tiến hành một cuộc tấn công.

Tuy nhiên, im lặng về vấn đề Ukraine không đồng nghĩa với việc ông Putin tránh xa ống kính truyền thông. Ông xuất hiện trước giới báo chí gần như hàng ngày. New York Times nhận định đây như là một cách thận trọng mà tổng thống sử dụng để báo hiệu vị thế của mình trước các vấn đề nhạy cảm.

Im lặng có chủ đích

Hôm 26/1, Tổng thống Putin tổ chức một cuộc họp qua video dài 2 giờ 30 phút với các giám đốc điều hành của Italy về việc kinh doanh tại Nga.

Trong lần bình luận trên truyền hình sau sự kiện, ông Putin đã thảo luận về khả năng Moscow tổ chức hội chợ triển lãm thế giới Expo 2030 và những cơ hội đầu tư năng lượng xanh. Ông không đề cập gì tới nỗi lo ngại về khả năng xảy ra chiến tranh và các mối đe dọa trừng phạt kinh tế tới Nga.

“Chúng ta đang ở trong trạng thái mơ hồ”, Tatiana Stanovaya – học giả tại Trung tâm Carnegie Moscow – cho biết.

Đề cập tới chính sách đối ngoại của ông Putin, sự im lặng có chủ đích của tổng thống khi một cuộc khủng hoảng đang diễn ra dường như là nhằm để phương Tây tiếp tục đoán mò về động thái của ông.

Thế của ông Putin hiện tại trái ngược hoàn toàn với những lời suy đoán không ngừng ở Washington, nơi ông Biden nhiều lần được hỏi và đưa ra phán xét về khả năng tấn công Ukraine của Nga.

New York Times cho rằng điều này nhấn mạnh tính kỷ luật trong cách kiểm soát thông điệp của Điện Kremlin. Các quan chức khẳng định họ sẽ không đưa ra bất kỳ quyết định nào cho đến khi Mỹ gửi phản hồi bằng văn bản đáp ứng nhu cầu của Nga nhằm ngăn chặn việc NATO mở rộng quân. Suy đoán này đã được gửi tới Moscow vào tối 26/1, nhưng Điện Kremlin vẫn chưa đưa ra bình luận gì.

Im lặng chính là thông điệp

Ở phía sau, qua lời của Điện Kremlin, ông Putin vẫn rất bận rộn. Trong hai tuần qua, tổng thống Nga đã nói chuyện điện thoại với các nhà lãnh đạo Armenia, Azerbaijan, Cuba, Phần Lan, Israel, Kazakhstan, Nicaragua, Pakistan, Uzbekistan và Venezuela. Ông gặp mặt Tổng thống Iran, Ebrahim Raisi, tại Điện Kremlin.

Tuy nhiên, ngay bây giờ, sự im lặng về vấn đề Ukraine của tổng thống chính là một tín hiệu.

Học giả Stanovaya – người đã nghiên cứu về ông Putin trong nhiều năm – cho biết bà có 3 lời giải thích cho sự im lặng của tổng thống.

Vào cuối năm ngoái, ông Putin từng đưa ra lập trường cứng rắn đòi hỏi phương Tây nhượng bộ ngay lập tức. Giờ đây, ông thấy rằng việc lặp lại các thông điệp không có ích lợi gì và để lại nhiệm vụ này cho các nhà ngoại giao. Cũng có thể ông đã nhìn thấy một tia hy vọng cho các thỏa thuận giữa hai bên và muốn tránh nói về bất cứ điều gì vào lúc này. Tuy nhiên, có khả năng ông đã đưa ra quyết định hành động quân sự và đang chờ để thực hiện nó bằng một phản ứng chính thức.

“Đúng ra là chúng ta vẫn đang lắng nghe thông điệp từ ông ấy (Putin)”, học giả Stanovaya nói theo cách ẩn dụ.

Thay vì thảo luận công khai về Ukraine, ông Putin đã tổ chức một cuộc họp trên truyền hình vào hôm 26/1 với các quan chức chính phủ về vấn đề tiền ảo và đại dịch. Theo Vincenzo Trani, chủ tịch Phòng Thương mại Italy – Nga, hội nghị trực tuyến với các giám đốc điều hành kinh doanh của Italy với ông Putin đã diễn ra lâu hơn một giờ so với kế hoạch.

Cuộc họp diễn ra trong bầu không khí thân mật, ông Trani nói. Tuy nhiên, ngay cả trong phần hỏi đáp không bị kiểm duyệt, không ai đề cập gì đến vấn đề địa chính trị này.

“Tôi nói rằng chúng ta cần có sự ổn định”, ông Trani nói với tổng thống, làm rõ điều này đồng nghĩa với sự ổn định trong khu vực. Ông Putin trả lời rằng: “Tôi đang cố gắng đảm bảo sự ổn định, không chỉ kinh tế vĩ mô mà còn cả về mặt xã hội” cho các nhà đầu tư.

Ngoài ra, ông Trani cho biết chủ đề chính trị – dù bằng tiếng Nga hoặc tiếng Italy – hoàn toàn không được thảo luận. Ông nói thêm rằng khi một người điều hành Italy đặt câu hỏi có liên quan đến chủ đề này, và một người Nga đáp lại: “Chúng tôi chỉ muốn nói về chuyện kinh doanh”.

Khai Tâm