Bộ trưởng Y tế nhận định, làn sóng Covid-19 tại Việt Nam đang gây hậu quả nghiêm trọng khiến hệ thống khám, chữa bệnh đối mặt với thách thức chưa từng có trong lịch sử.
Nhiều tỉnh chỉ có duy nhất 1 bác sĩ hồi sức
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long vừa quyết định thiết lập 12 Trung tâm Hồi sức tích cực Covid-19 quốc gia tại 3 miền với tổng công suất 7.900 giường ICU.
Theo Bộ trưởng, quyết định này được đưa ra trong bối cảnh dịch Covid-19 trên thế giới và Việt Nam đang diễn biến hết sức phức tạp.
Từ ngày 27/4 đến nay, nước ta đối mặt làn sóng thứ 4 tấn công, gây hậu quả nghiêm trọng, số lượng ca mắc trên cả nước tăng rất nhanh và đã vượt 100.000 ca.
Dịch bệnh đã bùng phát trên diện rộng, có quy mô lớn và tính chất phức tạp, nhiều nguồn lây, ổ dịch, nhiều biến chủng, đặc biệt sự xuất hiện biến chủng Delta tốc độ lây lan rất nhanh, nguy hiểm, làm tăng ca bệnh nặng so với 3 đợt dịch trước khiến số ca bệnh nguy kịch và tử vong tăng cao. Đến nay Việt Nam đã có trên 1.000 người tử vong.
“Hệ thống khám, chữa bệnh đang phải đối mặt với những thách thức rất lớn chưa từng có trong lịch sử”, Bộ trưởng nhận định.
Trước tình hình rất nghiêm trọng, Chính phủ, Thủ tướng đã chỉ đạo các địa phương thực hiện nghiêm phương châm “4 tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện vật tư tại chỗ, hậu cần tại chỗ), bảo đảm sẵn sàng nguồn lực cho các tình huống dịch bệnh xảy ra.
Chính phủ và Bộ Y tế đã có nhiều chỉ đạo yêu cầu các địa phương tăng cường năng lực hồi sức tích cực, tập trung cứu chữa ca bệnh nặng, giảm thiểu tử vong.
Tuy nhiên, thực tế khi dịch Covid-19 bùng phát, một số địa phương thiếu chủ động, chưa sẵn sàng công tác thu dung, điều trị ca bệnh nặng.
Năng lực cấp cứu, hồi sức tích cực ở nhiều địa phương vừa yếu và thiếu, chưa đủ khả năng đáp ứng với kịch bản biến chủng “siêu lây nhiễm”.
Nhân lực trình độ cao chuyên khoa hồi sức tích cực hạn chế. Hiện nay cả nước có trên 2.000 bác sĩ làm việc tại khoa cấp cứu/hồi sức tích cực nhưng nhiều địa phương đang rất thiếu.
Một số tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, trên phạm vi toàn tỉnh chỉ có một bác sĩ chuyên khoa sơ bộ hồi sức tích cực.
Nguyên nhân do tác động của chính sách tự chủ nên nhiều bệnh viện tuyến tỉnh ít chú trọng công tác hồi sức tích cực, khi có ca bệnh nặng thường chuyển về các bệnh viện tuyến trung ương tại TP. Hà Nội và TP.HCM. Điều này tạo áp lực rất lớn cho các bệnh viện tuyến cuối quá tải trong việc điều trị ca bệnh nặng, gây khó khăn cho Bộ Y tế trong việc huy động, điều phối nguồn nhân lực hỗ trợ, phân bổ trang thiết bị, vật tư, tài chính… cho các địa phương.
Trong khi đó, việc chuyển người bệnh nặng về các bệnh viện tuyến cuối ở Hà Nội và TP.HCM có nguy cơ làm tăng lây lan dịch bệnh vào khu vực nội thành và người bệnh có xác suất tử vong cao trên đường vận chuyển.
Vì vậy các trường hợp nặng này cần được điều trị ngay tại địa phương với sự tư vấn, hỗ trợ của các bác sĩ tuyến trên hoặc các chuyên gia đầu ngành.
Chưa có tỉnh nào “tự lực cánh sinh” điều trị Covid-19
Bộ trưởng đánh giá, thực tế công tác phòng chống dịch Covid-19 qua các đợt 1, 2, 3 và đợt 4 đang lây lan mạnh cho thấy nhiều bài học có giá trị sâu sắc.
“Khi dịch bệnh bùng phát, các tỉnh đều gặp thách thức rất lớn trong thu dung, điều trị người bệnh và gần như chưa có tỉnh nào có thể “tự lực cánh sinh” điều trị Covid-19 mà không cần sự chi viện từ trung ương và sự giúp đỡ từ các tỉnh bạn”, Bộ trưởng nói.
Bài học chống dịch rút ra từ các tỉnh như Hải Dương, Bắc Ninh, Bắc Giang, Đồng Tháp, Bình Dương… và TP.HCM đều cho thấy năng lực điều trị, cấp cứu, hồi sức tích cực ca bệnh Covid-19 nặng, nguy kịch của các địa phương còn hạn chế.
Quy mô và số giường bệnh hồi sức tích cực cũng có nhiều vấn đề tồn tại. Theo kết quả một nghiên cứu gần đây, ước tính năm 2021 cả nước có khoảng trên 16.000 giường bệnh hồi sức tích cực. Tuy nhiên cơ sở giường bệnh và năng lực hồi sức tích cực hiện chưa thể đáp ứng nhu cầu điều trị người bệnh Covid-19 ngày càng tăng cao.
Nhiều địa phương đang thiếu các trang thiết bị phục vụ điều trị người bệnh nặng. Nhiều bệnh viện có giường bệnh hồi sức tích cực nhưng không có hệ thống oxy trung tâm, hệ thống khí nén nên không sử dụng được máy thở; thiếu camera, thiếu hệ thống theo dõi trung tâm gây khó khăn cho các bác sĩ, điều dưỡng trong việc theo dõi sát diễn biến của người bệnh Covid-19 nặng.
Khoa hồi sức tích cực của nhiều bệnh viện chưa thực hiện được các kỹ thuật hồi sức tích cực nâng cao như thở máy xâm nhập, không xâm nhập, tim phổi nhân tạo (ECMO), lọc máu…
Hiện chỉ một số ít bệnh viện thực hiện được kỹ thuật tim phổi nhân tạo như Bệnh viện: Bạch Mai, Bệnh Nhiệt đới trung ương, Việt Đức, Chợ Rẫy, Đa khoa trung ương Huế, Đa khoa trung ương Cần Thơ… Nguyên nhân do thiếu nhân lực chuyên sâu, thiếu trang thiết bị về hồi sức tích cực, đầu tư và chế độ đãi ngộ chưa thoả đáng…
Trước những khó khăn, thách thức nêu trên, Việt Nam cần thiết phải nâng cao năng lực cấp cứu, hồi sức tích cực tại các bệnh viện trên toàn quốc, đáp ứng công tác thu dung, điều trị người bệnh Covid-19 nặng ngày càng tăng trong thời gian tới.
Theo đó, Bộ Y tế quyết định thành lập 12 Trung tâm hồi sức quốc gia đặt tại 12 bệnh viện lớn nhất nước: Bệnh viện Bạch Mai (cơ sở 2); Bệnh viện Việt Đức (cơ sở 2); Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương; Bệnh viện Phổi Trung ương; Bệnh viện Trường Đại học Y Hà Nội (cơ sở 2); Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM; Bệnh viện đa khoa Trung ương Huế; Bệnh viện Chợ Rẫy; Các trung tâm Hồi sức tích cực Covid-19 TP.HCM (đặt tại cơ sở 2 Bệnh viện Ung bướu thành phố và các bệnh viện dã chiến); Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ; Bệnh viện trung ương Quân đội 108; Bệnh viện Quân y 103.
Trong đó, Bệnh viện Bạch Mai phụ trách các tỉnh từ Hà Tĩnh trở ra, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương phối hợp.
Bệnh viện đa khoa trung ương Huế phụ trách các tỉnh từ Quảng Bình đến Khánh Hoà, Bệnh viện Trường Đại học Y Hà Nội phối hợp.
Bệnh viện Chợ Rẫy phụ trách các tỉnh từ Ninh Thuận đến Cà Mau và các tỉnh Tây Nguyên, Bệnh viện đa khoa trung ương Cần Thơ phối hợp.
12 Trung tâm hồi sức tích cực quốc gia sẽ trực thuộc Bộ Y tế, chịu sự quản lý và phân công trực tiếp của lãnh đạo Bộ và Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.
Trung tâm là cơ sở điều trị cao nhất, có nhiệm vụ thu dung, điều trị và thực hiện các kỹ thuật hồi sức tích cực cao, phức tạp nhất cho các trường hợp bệnh nặng, nguy kịch trong bậc thang điều trị ca bệnh Covid-19.
Bộ trưởng Long cho rằng, việc thiết lập các trung này cần phải khẩn trương, cấp bách và cần sự tham gia của cả Chính phủ, các bộ ngành và chính quyền địa phương chứ không riêng ngành y tế.
Thúy Hạnh
Theo: Cánh cò
