Ngày 17/11/2017, Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội cấp Giấy chứng nhận người bào chữa cho luật sư Hà Huy Sơn, Công ty TNHH Hà Sơn để bào chữa cho bị can Nguyễn Văn Điển, sinh năm 1983 bị khởi tố về tội Tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam theo quy định tại khoản 1, điều 88. Vì sao Nguyễn Văn Điển lại bị bắt cùng với “Tổng thống” Vũ Quang Thuận, Việt Nam thời luận phác thảo đôi nét chân dung nhân vật tương đối bí ẩn trong làng dân chủ.
Nguyễn Văn Điển
Nguyễn Văn Điển sinh năm 1983, quê quán Hải Phương, Hải Hậu, Nam Định. Từ nhỏ Điển sinh sống cùng gia đình tại tổ 16, phường Yên Thịnh đường Lương Văn Can, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái. Điển là người Công giáo thuộc giáo xứ Quần Hào, Giáo phận Hưng Hóa. Con đường đưa Nguyễn Văn Điển gia nhập làng dân chủ bắt nguồn từ Vũ Quang Thuận dẫn đường.
Vũ Quang Thuận sinh năm 1966, tại Thái Thụy, Thái Bình. Khi bắt đầu từ năm 1989, hệ thống các nước XHCN ở Liên Xô, Đông Âu tan rã. Vào thời điểm đó, Vũ Quang Thuận đang còn là một thanh niên chưa tốt nghiệp đại học. Học hành chểnh mảng, lo lô đề, cờ bạc rồi ăn chơi lêu lổng, nhưng trong đầu Thuận đã xuất hiện tư tưởng “thế thiên hành đạo” khi đòi thay đổi thể chế chính trị. Thuận bắt đầu giao du, tiếp xúc với nhiều nhân vật có tư tưởng giống mình trong làng đấu tranh dân chủ. Đặc biệt đó 2 anh cả trong giới dân chủ là Lê Thăng Long và Trần Huỳnh Duy Thức. Sau khi 2 cái tên này bị cơ quan An ninh sờ gáy, Thuân lo sợ đến lượt mình nên vượt biên bỏ trốn sang Thái Lan. Ở đây, Thuận lại tiếp tục lợi dụng vỏ bọc dân chủ để hoạt động nên bị nhà cầm quyền Thái Lan để ý. Cảm thấy không an toàn, Thuận lại tiếp tục bỏ trốn sang Malaysia, ăn nhờ ở đậu với đối tượng có cái tên rất thánh thiện Thích Minh Tâm để tiến hành các hoạt động dân chủ. Đây là cũng là 1 nhân vật đấu tranh vì dân chủ ở hải ngoại, tên thật là Trần Thiếu Văn, tự xưng là luật sư ở Úc. Với cái mác luật sư, Trần Thiếu Văn đã có một số hoạt động lừa đảo nên vào năm 2000 bị Đoàn luật sư bang New South Wales, Australia tố cáo là luật sư dỏm. Khi danh tính bị lật tẩy, bước đường cùng Trần Thiếu Văn lại hóa thân thành thầy tu với pháp danh Thích Minh Tâm để dễ bề hoạt động.
Vũ Quang Thuận (trái) và Nguyễn Văn Điển (phải)
Còn đối với Nguyễn Văn Điển do ở nhà không công ăn việc làm ổn định, Điển liền chọn xuất khẩu lao động sang Malaysia như cứu cánh cho tương lai. Nhầm tưởng sang Malaysia sẽ có thu nhập cao, không ngờ nhân công chỉ đỡ hơn ở Việt Nam đôi chút, thu nhập chẳng đáng là bao. Từ đó, Điển khiến sinh ra bất mãn, không lo chí thù làm ăn mà chỉ chăm học đòi, bắt chước các nhà dân chủ nên “ma đưa lối, quỷ dẫn đường” xui khiến gặp Vũ Quang Thuận. Với bản tính nông nổi của tuổi trẻ, lại bị Vũ Quang Thuận giật dây, Nguyễn Văn Điển trở thành con rối trong tay đám dân chủ người Việt. Với nhiều hoạt động hô hào, kích động biểu tình, vi phạm pháp luật Malaysia, Điển bị giới chức trách sở tại tống giam. Điển đã phải hầu tòa tới 8 lần và bản án dành cho y là ăn cơm tù dài hạn.
Khi con đường đấu tranh dân chủ rơi vào bế tắc đến cùng cực và không còn được chú ý, Thuận đã bày ra một trò điên rồ để lấy tiếng. Đó là vào tháng 4/2010, y mua 4,5 lít xăng đòi dọa đốt tòa tháp đôi Petronas ở Kuala Lumpur, cầm theo khẩu hiệu có nội dung phản đối chính quyền Malaysia và đòi trả tự do cho Nguyễn Văn Điển. Chính hành động tự thiêu sau đó của Vũ Quang Thuận không những không cứu được Điển ra khỏi nhà tù mà còn khiến Thuận bị chính quyền Malaysia bắt tạm giam.
Vũ Quang Thuận
Chính việc cùng gặp gỡ nhau tại nhà tù Malaysia với tội danh tương tự điều 258 – BLHS Việt Nam (Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân), Điển và Vũ Quang Thuận kết thân với nhau như ruột thịt. Ở tù tại Kuala Lumpur, Thuận đã biên soạn, viết 1.554 trang tài liệu, nội dung tuyên truyền, xuyên tạc chống phá Nhà nước Việt Nam, kêu gọi người dân đứng lên lật đổ chính quyền rồi gửi cho Thích Minh Tâm để ông ta dịch sang tiếng Anh, tung lên mạng Internet. Tuy nhiên hoạt động của y không có hiệu quả vì chả ai tin và nghe theo kẻ tâm thần chính trị.
Do Việt Nam và Malaysia chưa ký kết hiệp ước dẫn độ tội phạm nên sau một năm ở tù, thông qua đường ngoại giao, Thuận và Điển đã bị trục xuất về Việt Nam. Ngày 7/2/2011, Viện KSND Tối cao đã phê chuẩn quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Vũ Quang Thuận để điều tra về hành vi “Trốn ra nước ngoài nhằm chống lại chính quyền nhân dân”. Thuận bị giam ở T34, TP Hồ Chí Minh và đưa đi chữa trị ở trại Tâm thần ở Đồng Nai, còn Nguyễn Văn Điển được thả.
Không từ bỏ con đường cũ, sau khi xuất viện và chữa khỏi bệnh, Vũ Quang Thuận ra Hà Nội tìm gặp Điển. Những kẻ cùng đường gặp nhau, Thuận và Điển nhanh chóng kết thân trở lại sau bao ngày xa cách và tái diễn lại trò cũ “tiếp tục cùng nhau đấu tranh đòi công lý và sự thật cho mình và cho nhiều người khác thông qua hình thức đấu tranh bất bạo động”, một hình thức mà tổ chức khủng bố Việt Tân vẫn sử dụng để chống đối ở trong nước.
Được sự giới thiệu của Điển, một tín đồ đạo Công giáo, Vũ Quang Thuận học xong lớp giáo lý dự tòng ở Nhà thờ Thái Hà nhưng chưa được rửa tội. Thuận và Điển cùng thuê và ở chung tại ngôi nhà A18, khu tập thể Viện Thiết kế Bộ Giao thông vận tải, thuộc tổ 9 phường Ô Chợ Dừa, ở phía sau nhà thờ Thái Hà để dễ bề hoạt động. Đây cũng có thể là nguyên cớ khiến Thuận và Điển trở nên táo bạo, liều lĩnh hơn trong hoạt động chống đối của mình. Bởi Nhà thờ Thái Hà từ lâu được biết đến như là một tụ điểm với sự góp mặt của những vị linh mục có thái độ cực đoan, chống đối chính quyền và những tay cộm cán trong giới dân chủ thường xuyên lui tới.
Tưởng rằng sau ngần ấy năm sống trong chui lủi và tù tội, Vũ Quang Thuận sẽ có được những bài học cho mình, song với sự ảo tưởng không còn kiểm soát được nữa, Vũ Quang Thuận kết hợp với Nguyễn Văn Điển tham gia lập ra nhiều tài khoản trên youtube, facebook; sản xuất, biên tập rất nhiều video clip có nội dung xuyên tạc, bịa đặt, bôi nhọ, nhục mạ chính quyền, tuyên truyền những luận điệu chống Nhà nước, xung quanh những vấn đề như “phản ánh sự thật về tình hình đất nước và xã hội”, “chống Trung Quốc” và các hoạt động đòi dân chủ, nhân quyền tung lên mạng nhiều bài viết, clip nhằm hô hào biểu tình lật đổ chế độ.
Ngày 2/3/2017, cơ quan An ninh điều tra Công an TP Hà Nội đã thực hiện phê chuẩn của Viện kiểm sát bắt, khám xét để tiến hành điều tra đối với Nguyễn Văn Điển và Vũ Quang Thuận về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam” theo điều 88 – Bộ luật Hình sự. Với những tài liệu, chứng cứ rõ như ban ngày, một bản án thích đáng đang dành cho Nguyễn Văn Điển dù cho có luật sư Hà Huy Sơn “tài ba” bào chữa đi chăng nữa.
