Văn bản số 495 ngày 18.5.2017 chỉ truyền đạt ý kiến của cá nhân Phó bí thư thường trực Thành ủy Tất Thành Cang.
Tòa nhà trụ sở IPC ở Q.7 (TP.HCM)
ẢNH: LAM NGỌC
Như Thanh Niên đã thông tin, ông Tề Trí Dũng, nguyên Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV phát triển công nghiệp Tân Thuận (IPC), vừa bị Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM khởi tố, bắt tạm giam 4 tháng.
Ông Tề Trí Dũng (38 tuổi) bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội “tham ô tài sản” và “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí”.
Liên quan các sai phạm xảy ra tại IPC, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM cũng đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt tạm giam 4 tháng đối với bà Hồ Thị Thanh Phúc, Tổng giám đốc Công ty CP phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco, công ty liên kết IPC) về tội “tham ô tài sản” và “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí”.
Là doanh nghiệp (DN) nhà nước do UBND TP.HCM sở hữu 100% vốn điều lệ lên đến khoảng 2.900 tỉ đồng, IPC hoạt động theo mô hình công ty mẹ – công ty con từ năm 2010. Được giao nhiều cơ sở đất đai, dự án “khủng”, IPC có doanh thu và lợi nhuận lớn. Tuy nhiên, chỉ trong một thời gian ngắn khi ông Tề Trí Dũng nắm quyền lực chi phối, hàng loạt sai phạm nghiêm trọng liên tục xảy ra tại IPC, các công ty con, liên doanh, liên kết IPC; đặc biệt là xem thường pháp luật, có dấu hiệu lợi ích nhóm, lũng đoạn tài sản nhà nước thông qua “phù phép” tăng vốn điều lệ, chuyển nhượng cổ phần, dự án, tài sản đất đai “giá bèo”…
Lũng đoạn tài sản nhà nước
Nghiêm trọng hơn, giai đoạn 2016 – 2017 khi làm Tổng giám đốc IPC, ông Tề Trí Dũng làm trái chủ trương của UBND TP.HCM, bằng nhiều “chiêu” khác nhau để chủ động giảm tỷ lệ sở hữu vốn, cho tư nhân thâu tóm, “thao túng” tài sản nhà nước nhiều công ty liên doanh, liên kết mà IPC trước đó có vai trò chi phối do sở hữu vốn điều lệ lớn.
Trong các phi vụ lũng đoạn tài sản nhà nước tại IPC và các công ty con, thành viên, liên kết IPC, nghiêm trọng nhất là phi vụ tại Sadeco. Đây là DN “đẻ trứng vàng” cho IPC. Trong một thời gian dài, Sadeco ngày càng phát triển với quỹ đất dự án hàng trăm héc ta tại nhiều vị trí đắc địa ở TP.HCM. Nhờ đó, năm 2016 lợi nhuận sau thuế lên tới hơn 153 tỉ đồng, trong khi doanh thu thuần chỉ hơn 290 tỉ đồng; đến năm 2017 có doanh thu hơn 265 tỉ đồng, lợi nhuận sau thuế hơn 111 tỉ đồng; và tỷ lệ chia cổ tức hằng năm có lúc lên đến 40%.
Điều bất thường là vào thời điểm “đỉnh cao” lợi nhuận, cũng chính là lúc tài sản nhà nước tại Sadeco bị lũng đoạn, tư nhân “thâu tóm” với sự “can dự” trực tiếp của ông Tề Trí Dũng và nhiều lãnh đạo chủ chốt của IPC, Sadeco…
“Kịch bản” mà các cá nhân có sai phạm “vẽ” ra là tăng vốn điều lệ. Cụ thể, ngày 29.6.2017, tại đại hội cổ đông Sadeco, đại diện vốn góp nhà nước (do IPC cử) thời kỳ liên quan, gồm 4 thành viên: ông Tề Trí Dũng; ông Trần Đăng Linh, Phó tổng giám đốc IPC; bà Hồ Thị Thanh Phúc, Tổng giám đốc Sadeco và ông Trần Mạnh Khôi, Phó trưởng ban Kiểm soát Sadeco, biểu quyết đồng ý 100% phương án tăng vốn điều lệ theo hình thức phát hành cổ phiếu cho cổ đông chiến lược là Công ty Nguyễn Kim. Tiếp đó, ngày 19.10.2017, Công ty Nguyễn Kim chuyển thanh toán cho Sadeco 360 tỉ đồng.
Thanh tra TP.HCM khẳng định, bản chất vụ việc này là việc chỉ định đối tác chiến lược (Công ty Nguyễn Kim) và chỉ định giá bán cổ phần không được tổ chức thẩm định giá hợp pháp. Việc làm này là “trái quy định pháp luật”, dẫn đến gây thiệt hại ít nhất 153 tỉ đồng (chỉ tính chênh lệch giá cổ phiếu); nếu tính đầy đủ giá trị gia tăng tài sản của Sadeco lúc thời điểm giá đất tăng cao, con số thiệt hại “sẽ rất lớn”.
Một phi vụ có sai phạm nghiêm trọng điển hình khác xảy ra tại Công ty CP KCN Hiệp Phước (HIPC). HIPC có vốn điều lệ 300 tỉ đồng, trong đó IPC sở hữu hơn 60%, tương đương hơn 182 tỉ đồng. Hoạt động của HIPC có hiệu quả, cổ tức được chia hằng năm cao, cụ thể từ 2012 – 2015 cổ tức nhận được hơn 140 tỉ đồng/vốn đầu tư hơn 182 tỉ đồng, và dự kiến thu nhập tăng từ việc khai thác cho thuê hạ tầng KCN.
Tuy nhiên, với quyền lực chi phối của ông Tề Trí Dũng, IPC đã chỉ đạo biểu quyết thống nhất phát hành 20 triệu cổ phiếu cho Công ty Tuấn Lộc với giá 15.000 đồng/cổ phiếu vào thời điểm tháng 12.2016, làm giảm tỷ lệ sở hữu của IPC từ hơn 60% xuống còn hơn 40%. Thanh tra TP.HCM khẳng định quá trình chọn cổ đông chiến lược (Công ty Tuấn Lộc) không được báo cáo đầy đủ, minh bạch; xây dựng tiêu chí đối với nhà đầu tư chiến lược không có lợi cho HIPC; phương án phát hành cổ phần là “không phù hợp, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của cổ đông nhà nước…”. Các sai phạm trong phi vụ có dấu hiệu nhóm lợi ích, vi phạm pháp luật hình sự.
Theo Thanh tra TP.HCM, sự lũng đoạn này bước đầu được xác định không chỉ gây thiệt hại hàng trăm tỉ đồng giá trị vốn nhà nước trong định giá bán cổ phần trái quy định, mà còn làm tụt giảm nguồn thu ngân sách nhà nước.
Ông Tất Thành Cang có chỉ đạo IPC “bán rẻ” Sadeco ?
Đối với tỷ lệ vốn nhà nước của IPC tại các công ty con, liên doanh, liên kết, UBND TP.HCM khi phê duyệt đề án tái cơ cấu đã chỉ đạo IPC không cần giảm thêm tỷ lệ sở hữu, đặc biệt là tại Sadeco bởi DN này đang hoạt động lợi nhuận rất cao, mang lại cho IPC hàng trăm tỉ đồng lợi nhuận.
Tuy nhiên, vào tháng 6.2017, IPC đi ngược chủ trương của UBND TP.HCM, lại chỉ đạo biểu quyết tăng vốn điều lệ Sadeco theo hình thức phát hành cổ phiếu cho cổ đông chiến lược là Công ty Nguyễn Kim. Phi vụ bán chỉ định cổ phiếu này khiến Sadeco bị Công ty Nguyễn Kim thâu tóm.
Cũng theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, có một điểm rất đáng chú ý là nhóm cổ đông nhà nước từng chiếm 62,8% (trước khi “bán đứt” quyền biểu quyết tại Sadeco cho Công ty Nguyễn Kim), có Văn phòng Thành ủy TP.HCM và Công ty TNHH một thành viên đầu tư và xây dựng Tân Thuận (thuộc Văn phòng Thành ủy TP.HCM). Trong quá trình “phù phép” thực hiện phi vụ “bán rẻ” Sadeco, IPC từng có văn bản “mượn danh” Thường trực Thành ủy.
Cụ thể, văn bản ngày 31.5.2017 và 7.6.2017 của IPC đều nêu: “… Văn phòng Thành ủy có Thông báo số 495 ngày 18.5.2017 (văn bản đính kèm) truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó bí thư thường trực Thành ủy chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Sadeco…”. Từ đó, IPC đề nghị Chi cục Tài chính DN TP.HCM chấp thuận, trình UBND TP phê duyệt phương án tăng vốn điều lệ và giảm tỷ lệ sở hữu của IPC tại Sadeco xuống 28,8%.
Tiếp đó, tại văn bản ký ngày 16.6.2017, IPC báo cáo UBND TP.HCM, bổ sung về vai trò, tác động của Sadeco đối với việc phát triển của Khu Nam Sài Gòn, có nêu: “… Thường trực Thành ủy cũng đã chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Thông báo số 495 ngày 18.5.2017…”.
Về vấn đề này và liên quan đến các sai phạm tại IPC, khi vào cuộc thanh tra, Thanh tra TP.HCM khẳng định IPC báo cáo “Thường trực Thành ủy đã chấp thuận chủ trương…” là không chính xác; bởi Văn bản số 495 ngày 18.5.2017 chỉ truyền đạt ý kiến của cá nhân Phó bí thư thường trực Thành ủy Tất Thành Cang.
