Lần đầu tiên quê nhà Phú Thọ xét xử một vụ đại hình có số bị cáo đông nhất, số lượng người tham gia tố tụng nhiều nhất, không nghĩ rằng liên ngành tư pháp quê hương có thể giải quyết vụ án thành công đến vậy. Xin điểm lại vài nét được coi là điểm sáng của phiên tòa này:
1. Lần đầu tiên, trong thực tế xét xử án hình sự, sử dụng màn hình lớn trình chiếu các bút lục hồ sơ vụ án, minh họa hình ảnh, số liệu phân tích và lập luận của cơ quan truy tố giúp việc chứng minh tội phạm nhanh chóng, công khai và thuyết phục. Sáng kiến này cần được TAND tối cao lấy làm điển hình để nhân rộng phục vụ công tác xét xử đối với các phiên tòa công khai từ nay về sau.
2. HĐXX không hạn chế việc tham gia thẩm vấn, tranh luận, đối đáp của luật sư bào chữa; tạo điều kiện tối đa về thời gian để luật sư bào chữa thực hiện trách nhiệm bào chữa cho các bị cáo; thật khác biệt với nhiều phiên tòa đại án hình sự xét xử thời gian qua.
3. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa thông minh, sắc sảo và cảm phục việc tiến hành tố tụng liên tục trong thời gian xét xử phiên tòa, không rời ghế chủ tọa dù chỉ 01 phút (cứ tự hỏi vì sao bạn ấy có sức khỏe, dẻo dai, bền bỉ suốt những ngày xét xử…). Đánh giá rất cao về phản ứng nhanh của bạn ấy (ví dụ: phần thẩm vấn có luật sư bào chữa đặt câu hỏi cho bị cáo về việc lập tài khoản skype có cần giấy tờ, thủ tục gì không nhằm chứng minh bị cáo có thể không là người tham gia nội dung chat nhóm, nhưng chủ tọa hỏi ngay: tài khoản có cần password để mở không?). Các thành viên của HĐXX cũng phối hợp nhịp nhàng, tham gia thẩm vấn không trùng lắp, có ý nghĩa bổ trợ cho nhau. Riêng anh Phó Chánh án làm Thẩm phán rất ý nhị, hiểu ý bị cáo, luật sư bào chữa và cả kiểm sát viên; có những hỗ trợ cần thiết cho Chủ tọa mà khó ai phát hiện
4. Dàn kiểm sát viên đẹp về đội hình, chắc về quan điểm do có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng, khả năng hùng biện của các kiểm sát viên rất tốt, buộc tội có lý, có tình, nhưng việc đối đáp bảo vệ quan điểm buộc tội cần nhân văn hơn nữa sẽ phù hợp với phán quyết của bản án sơ thẩm, giúp cơ quan truy tố tỏa sáng hơn.
5. Suốt những ngày diễn ra phiên tòa, hôm nào cũng thấy đội ngũ thẩm phán, cán bộ, nhân viên của Tòa án (đứng đầu là anh Chánh án) có mặt sớm, về rất muộn để vệ sinh nơi xét xử; lau từng chiếc bàn, chiếc ghế, thu dọn từng vỏ chai nước, giấy vụn rơi rớt khu xét xử…Sự sạch sẽ này hơn rất nhiều công đường khác, kể cả so với một số đông các Tòa án các tỉnh/thành phố cũng như Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội vẫn thua TAND tỉnh Phú Thọ về khoản vệ sinh môi trường.
6. Đội ngũ an ninh, bảo vệ phiên tòa thực hiện nhiệm vụ thân thiện; mặc dù luật sư bị kiểm tra túi, đồ cá nhân nhưng không có cái cảm giác khó chịu như bị lục khám ở một số phiên đại án hình sự tại Hà Nội vì sau khi kiểm tra nhận được lời cảm ơn của họ. Các chiến sĩ cảnh sát tư pháp bảo vệ phiên tòa từ rạng sáng đến tối muộn lúc nào cũng đón và tiễn luật sư, người tham dự phiên tòa bằng nụ cười thân mật. Điều này tạo cảm xúc cho mọi người làm việc thực sự thăng hoa
7. Luật sư bào chữa được tiếp xúc với bị cáo thường xuyên, không bị hạn chế như một số phiên đại án tương tự được đưa ra xét xử sơ thẩm. Rất khen PC81 Công an tỉnh Phú Thọ và đội ngũ các chiến sĩ làm công tác dẫn giải bị cáo về tình người, hôm nào cũng thấy mua đồ ăn sáng cho các bị cáo, hỏi han sức khỏe và động viên tinh thần các bị cáo; chứng kiến những cảnh tiếp xúc thân thiện ấy không thấy một khoảng cách nào giữa con người với nhau mặc dù có sự cách biệt rất lớn về địa vị tại phiên tòa.
8. Luật sư mệt, gặp vấn đề về sức khỏe được cán bộ y tế chăm sóc chu đáo, thân thiện. Điều này ít thấy ở nhiều phiên tòa có quy mô như thế này.
9. Luật sư được mang máy tính xách tay, điện thoại di động vào để tác nghiệp khi cần thiết; không bị cấm như một số phiên đại án hình sự ở Thủ đô ( bị buộc sử dụng máy tính của Toà án có cài virus khiến luật sư sử dụng thẻ nhớ bị tiêu huỷ hoàn toàn file lưu thẻ nhớ và làm chết máy tính nào có tiếp nhận thẻ nhớ). Việc này cần được TANDTC rút kinh nghiệm cho các đơn vị trang bị máy tính cho luật sư ở các phiên toà vừa lãng phí vừa gây hậu quả không đáng có!
10. Bản án sơ thẩm được tuyên ngày 30/11/2018 là một bản án hay; khó thấy một bản án nào nhận định, lập luận tổng quan, dẫn luận chi tiết sâu như vậy; cá biệt đánh giá nhiều tình tiết mới không phải là căn cứ giảm nhẹ TNHS cho bị cáo nhưng thể hiện ý chí, sự khoan dung của cộng đồng xã hội. Rõ ràng, án văn không chỉ căn cứ vào pháp luật, mà còn dựa trên quy phạm đạo đức xã hội và sức mạnh của nhân dân, niềm tin của dư luận vào công lý. Rất khen người viết án.
11. Đến nay chỉ sau chưa đầy một tuần tuyên án, Tòa án đã tiến hành tống đạt bản án sơ thẩm đến các bị cáo, người tham gia tố tụng cho thấy tinh thần hoàn thành nhiệm vụ rất cao của cơ quan xét xử cấp sơ thẩm; giúp tạo điều kiện sớm nhất cho các bị cáo và đương sự thực hiện quyền kháng cáo, theo quy định. Điều này khác biệt một số vụ án, đến cấp phúc thẩm luật sư hỏi bị cáo tạm giam, họ còn không được cầm bản án sơ thẩm.
12. Lời cảm ơn của HĐXX phiên toà này là lời cảm ơn hay nhất, đầy đủ nhất từ trước đến nay.
Dĩ nhiên phiên tòa nào cũng có những hạn chế – đó là những điểm mờ nhưng ở phiên tòa này điểm sáng quá mạnh nên chỉ xin đề cập như vậy.
Chúc cho liên ngành tư pháp Phú Thọ sẽ có những vụ án thành công hơn nữa, đặc biệt là giai đoạn 2 của vụ án tới đây.
Cảm ơn đất mẹ – quê hương Đất Tổ.
Cảm ơn bà con quê nhà Phú Thọ,
Một phiên toà thực sự đã để lại nhiều cảm xúc cho một người hành nghề luật sư như tôi.
Theo Tre làng
