Những thắng lợi vĩ đại và huy hoàng của dân tộc ta ở thế kỷ XX mà Điện Biên Phủ là một mốc son chói lọi, cùng với những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới đã tạo ra thế và lực mới cho đất nước hôm nay, để nhân dân Việt Nam ngẩng cao đầu, vững bước đi tới tương lai. Chiến thắng Điện Biên Phủ “như là một cái mốc chói lọi bằng vàng của lịch sử. Nó ghi rõ nơi chủ nghĩa thực dân lăn xuống dốc và tan rã, đồng thời phong trào giải phóng dân tộc khắp thế giới đang lên cao đến thắng lợi hoàn toàn”1. Sự kiện này đã lùi vào lịch sử, dấu tích chiến tranh ngày càng lùi xa trên thành phố Điện Biên Phủ thân yêu đổi mới, nhưng giá trị và ý nghĩa của chiến thắng lịch sử này vẫn vẹn nguyên.
Cờ Quyết thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam tung bay trên nóc hầm
Chỉ huy của tướng Đờ Cátxtơri tại cứ điểm Điện Biên Phủ. (ảnh tư liệu/ APF)
Suốt 66 năm qua, nhiều chính khách, học giả, nhà tư tưởng, nhà nghiên cứu lịch sử, quân sự, văn hóa, chính trị, pháp lý,… với biết bao cuộc hội thảo, tọa đàm, trao đổi khoa học, trên rất nhiều diễn đàn với các cấp độ, tính chất và quy mô khác nhau đã tìm hiểu, nghiên cứu, khám phá, phát hiện, làm sáng tỏ và khẳng định rõ những giá trị đích thực và ý nghĩa to lớn của chiến thắng Điện Biên Phủ. Tuy nhiên, hiện nay, trên một số trang mạng xã hội lạc lõng xuất hiện một số bài viết có nội dung xuyên tạc, phủ nhận giá trị lịch sử, ý nghĩa và tầm vóc chiến thắng Điện Biên Phủ của nhân dân ta. Vẫn với những nội dung xuyên tạc cũ rích, họ cho rằng, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta “chỉ là cuộc đụng độ giữa hai thế lực hiếu chiến”; và “Điện Biên Phủ là cụ thể hóa cuộc chiến đấu cho tự do chống ách áp bức cộng sản”. Họ tráo trở rằng: hành động chiến tranh của quân đội Pháp ở Việt Nam và ở chiến trường Điện Biên Phủ “là cần thiết, mang ý nghĩa cao cả”. Thậm chí, có những người còn đưa ra luận điệu ấu trĩ rằng: “làm gì phải phát động chiến tranh, chỉ cần đợi đến lúc nào đó thực dân, đế quốc rồi cũng phải trả lại chủ quyền đất nước”, v.v.
Về chiến thắng Điện Biên Phủ, đã nhiều lần chúng ta khẳng định rõ ý nghĩa, tầm vóc của nó trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc cũng như đối với phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới; đồng thời khẳng định, giá trị lịch sử, ý nghĩa to lớn đó là không thể xuyên tạc, phủ nhận. Bản chất, tính chất của cuộc chiến tranh đóng vai trò rất quyết định đến giá trị lịch sử và ý nghĩa của cuộc chiến tranh đó. Vì thế, các thế lực thù địch đã cố tình nhập nhằng, đánh lộn bản chất, tính chất chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và Chiến dịch Điện Biên Phủ của nhân dân ta với cuộc chiến tranh xâm lược, phi nghĩa của thực dân Pháp. Nếu Điện Biên Phủ “chỉ là cuộc đụng độ giữa hai thế lực hiếu chiến” như họ nói, thì chiến thắng Điện Biên Phủ của nhân dân ta cũng chẳng có giá trị và ý nghĩa như chính chiến thắng vĩ đại này đã mang lại. Việc đánh lộn bản chất, tính chất của cuộc chiến tranh là rất nguy hại. Nó vừa làm cho một số người nhẹ dạ, cả tin dễ mất cảnh giác, không nhận thức đúng bản chất, tính chất chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (trong đó có chiến dịch Điện Biên Phủ) của nhân dân ta và hành động chiến tranh xâm lược của địch; vừa trực tiếp xuyên tạc, làm suy giảm và phủ nhận giá trị lịch sử của chiến thắng Điện Biên Phủ.
Ở đây không cần dẫn luận dài dòng về tư liệu lịch sử, mà chỉ cần nhấn mạnh lại cho họ hiểu rằng: cuộc đọ sức trong suốt chín năm kháng chiến và trong chiến dịch Điện Biên Phủ là cuộc đọ sức giữa nhân dân của một dân tộc có lòng yêu nước thiết tha, đầy khát vọng giải phóng, quyết tâm giành cho được độc lập dân tộc, “không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ” với thực dân Pháp xâm lược “có vũ khí tối tân, hùng binh ác tướng”. Tính chất chính nghĩa, phi nghĩa của các bên trong cuộc đọ sức lịch sử này đã rõ như ban ngày, không thể nói bừa đó là “cuộc đụng độ giữa hai thế lực hiếu chiến”. Trong kháng chiến chống Pháp, quân dân ta chiến đấu vì mục tiêu chính nghĩa là giải phóng dân tộc, giành độc lập tự do cho Tổ quốc. Chiến dịch Điện Biên Phủ là sự hội tụ đến đỉnh điểm quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ và các tầng lớp nhân dân ta, nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu chính nghĩa ấy. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: mục đích của thực dân Pháp là xâm lược nước ta, “Nó mất 99% còn hy vọng 1%, nó vẫn đánh. Phải đánh nó qụy nó mới chịu”2. Trong cuộc đọ sức ấy, nhân dân ta có lòng yêu nước nồng nàn, có chính nghĩa, có “những thứ vũ khí mạnh mẽ hơn” địch, chúng ta “nhất định thắng lợi”.
Trên thực tế, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiến hành mọi biện pháp để cứu vãn, giành lấy hòa bình bằng giải pháp đàm phán với Pháp mà cả thế giới đều biết. Nhưng với dã tâm xâm lược hòng tiếp tục nô dịch đất nước ta một lần nữa, thế lực hiếu chiến Pháp đã đưa hàng chục vạn sĩ quan, binh lính quân đội nhà nghề, với hàng triệu tấn bom đạn, vũ khí, phương tiện chiến tranh tối tân nhất đương thời để đàn áp hàng chục triệu người dân Việt Nam vô tội. Dã tâm và hành động đó là không thể biện minh. Ngay tướng Pháp Nava trong cuốn sách “Đông Dương hấp hối” đã phải thú nhận: “Cuộc chiến tranh Đông Dương không phải là một cuộc chiến tranh dân tộc (đây là dân tộc Pháp). Đó là một cuộc viễn chinh thôn tính ở một nơi xa xôi, tiến hành với một quân đội chuyên nghiệp đơn độc”3 bởi đây là cuộc chiến phi nghĩa và khẳng định: “Về phương diện chính trị, Việt Minh là một quốc gia thật sự”4. Nhà văn Jules Rot đã viết về mục đích chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam: “Họ là quân giải phóng Việt Nam và biết rằng họ chiến đấu vì nền độc lập của mình chống lại một chủ nghĩa thực dân đang bị xóa sổ trên toàn thế giới. Nếu họ chết đi, họ sẽ chết với tiếng thét tự do”5. Sự thú nhận và bình luận trên tuy chưa thật đầy đủ, nhưng đã phần nào nói lên dã tâm xâm lược và tính chất phi nghĩa của cuộc chiến do thực dân Pháp phát động; đồng thời, nêu rõ tính chất chính nghĩa của nhân dân ta. Cũng không thể biện minh cho sự thất bại của thực dân Pháp và can thiệp Mỹ ở chiến trường Điện Biên Phủ. Chính học giả người Pháp, R. Phrăng, Trường Đại học Tổng hợp Păngtêông – Soócbon Pari 1 cũng đã nhận định: “Âm vang về Điện Biên Phủ như là tiếng sấm trên bầu trời Pháp,… Điện Biên Phủ quả thực được xem như là một sự thất bại và cũng là sự phá sản của nước Pháp”6.
Không thể xuyên tạc, phủ nhận giá trị lịch sử mang tầm thời đại của chiến thắng Điện Biên Phủ. Đây là một trong những chiến công hiển hách, vang dội nhất trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, có ý nghĩa to lớn, mang tầm vóc thời đại. Nó không những buộc Chính phủ Pháp phải ký Hiệp định Genéve, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình, cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, mà còn buộc chúng phải công nhận độc lập của nhân dân Lào và Campuchia, rút quân khỏi ba nước Đông Dương. Một chân lý lớn của thời đại: các dân tộc bị áp bức, xâm lược nếu có ý chí kiên cường và đường lối đúng đắn, sáng tạo, biết đoàn kết đấu tranh vì độc lập tự do, thì dân tộc đó nhất định thắng lợi. Điều đó đã được chiến thắng Điện Biên Phủ khẳng định và chứng minh sinh động trong thực tiễn bằng chính tinh thần và ý chí chiến đấu, hy sinh của quân dân ta.
Giá trị và ý nghĩa của chiến thắng Điện Biên Phủ được nhiều nhà nghiên cứu, quân sự, lịch sử trên thế giới đánh giá cao, xem đây là “một Xtalingrat của lịch sử chiến đấu giải phóng thuộc địa”. Nó đã giáng một đòn chí mạng vào nền móng của thực dân Pháp và can thiệp Mỹ, đánh sập thành lũy của chủ nghĩa thực dân cũ, báo hiệu sự thất bại chiến lược toàn cầu phản cách mạng của chủ nghĩa thực dân mới do đế quốc Mỹ cầm đầu. Nhà sử học Berna Fol cho rằng: “Điện Biên Phủ không chỉ là một chiến thắng quân sự của Việt Minh đối với người Pháp, mà còn là một chiến thắng chính trị của Việt Minh đối với người Mỹ”7. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã làm đảo lộn chính sách thuộc địa của thực dân Pháp, buộc chúng phải có sự điều chỉnh, tôn trọng quyền của các dân tộc, công bố “quyền tự trị” hoặc trao trả độc lập cho nhiều nước trên thế giới; làm sụp đổ từng mảng hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân cũ, trở thành ngọn cờ tiên phong trong phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Nó thôi thúc, cổ vũ nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc ở châu Á, châu Phi và Mỹ – Latinh đứng lên đấu tranh tự giải phóng, giành độc lập dân tộc, thoát khỏi ách xâm lược, nô dịch của chủ nghĩa thực dân, đế quốc. Sự phát triển mạnh mẽ của phong trào giải phóng dân tộc như một “dòng thác cách mạng” trên thế giới trong những thập kỷ 50, 60, 70 của thế kỷ trước là có sự tác động mạnh mẽ và ảnh hưởng rất sâu sắc bởi chiến thắng Điện Biên Phủ của nhân dân Việt Nam.
Chiến thắng Điện Biên Phủ là chiến thắng có giá trị lịch sử to lớn và ý nghĩa thời đại sâu sắc. Đó là chiến thắng của độc lập dân tộc trước thế lực thực dân xâm lược; chiến thắng của chính nghĩa, nhân đạo trước phi nghĩa, bạo tàn và là chiến thắng của ý chí giải phóng của nhân dân trong “một quốc gia thật sự” đại biểu cho tinh thần dân tộc, khát vọng hòa bình của nhân loại trước thế lực đế quốc, thực dân cũ ở giữa thế kỷ XX. Chiến thắng Điện Biên Phủ “đã kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến lâu dài, gian khổ và anh dũng của nhân dân ta, chống thực dân Pháp xâm lược và sự can thiệp của đế quốc Mỹ. Đó là thắng lợi vĩ đại của nhân dân ta, mà cũng là thắng lợi chung của tất cả các dân tộc bị áp bức trên thế giới. Chiến thắng Điện Biên Phủ càng làm sáng ngời chân lý của chủ nghĩa Mác – Lênin trong thời đại ngày nay: Chiến tranh xâm lược của bọn đế quốc nhất định thất bại, cách mạng giải phóng của các dân tộc nhất định thành công”8.
Bài học, giá trị và tinh thần Điện Biên Phủ đã tiếp nối và nhân lên sức mạnh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta. Kế thừa tinh thần đó, chúng ta bước vào cuộc chiến đấu mới, thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
PGS, TS. NGUYỄN MẠNH HƯỞNG (TCQPTD)
