Tháng 3/2018, Thủ tướng Chính phủ quyết định chấm dứt việc thí điểm dự án cao tốc Dầu Giây-Phan Thiết theo hình thức PPP có sự hỗ trợ của Nhà nước.
Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ ngày 4/9, báo giới đã đặt câu hỏi về dự án thí điểm PPP 750 triệu USD không thành công – cao tốc Dầu Giây-Phan Thiết.
Cụ thể, Chính phủ đang tích cực hoàn thiện Dự án Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP để trình Quốc hội kỳ họp tới. Tuy nhiên, trong một phiên họp gần đây của Ủy ban Kinh tế Quốc hội, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) Đặng Huy Đông có nói suốt 10 năm qua chính sách PPP này loay hoay và hệ lụy đẻ ra rất nhiều dự án BOT giao thông lổn nhổn như chúng ta đã thấy.
Dự án thí điểm đầu tiên là Dầu Giây-Phan Thiết, Chính phủ đã làm việc với nhà tài trợ nước ngoài và đồng ý số tiền bảo lãnh lên tới hàng tỷ đô la cho một doanh nghiệp tư nhân là Bitexco làm dự án này.
Câu hỏi được đặt ra là: Thông tin nguyên Thứ trưởng Đông nói có đúng không, nếu đúng thì lý do để Chính phủ làm việc này là gì? Và Luật này có tiếp tục con đường như thế không?
Thủ tướng đã uyết định chấm dứt việc thí điểm dự án cao tốc Dầu Giây-Phan Thiết theo cơ chế PPP có sự hỗ trợ của Nhà nước. Ảnh minh họa
Trả lời câu hỏi này, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Đức Trung cho biết, dự án đường cao tốc Dầu Giây-Phan Thiết, trước đây là dự án thí điểm đầu tư theo hình thức PPP có sự hỗ trợ của Nhà nước. Khi đó dự án này có tổng mức đầu tư khá lớn, khoảng 750 triệu USD. Nhà nước hỗ trợ khoảng 250 triệu USD từ phần vốn bảo lãnh của Ngân hàng Thế giới.
Nhà đầu tư gồm Bitexco và nhà đầu tư thứ 2 sẽ bỏ ra 500 triệu USD, trong đó riêng Bitexco phải bố trí 60%, khoảng 350 triệu USD để thực hiện dự án. Tuy nhiên quá trình đàm phán thực hiện dự án này đã không thành công và đến tháng 3/2018, Thủ tướng Chính phủ quyết định chấm dứt việc thí điểm dự án theo cơ chế này.
Theo Thứ trưởng Trung, hiện nay Chính phủ đang trình Quốc hội để thông qua dự án Luật Đầu tư theo hình thức PPP, Quốc hội sẽ cho ý kiến vào kỳ họp thứ 8 vào tháng 10/2019 và dự kiến sẽ thông qua vào kỳ họp thứ 9, tháng 5/2020.
Dự luật này trên cơ sở kế thừa các quy định hiện nay chúng ta đang có để thực hiện các dự án PPP, trước đây là Nghị định 108, sau đó là Nghị định 15, Nghị định 63/2018/NĐ-CP. Các nghị định này là khuôn khổ pháp lý để thực hiện các dự án PPP trong suốt thời gian qua, đã thực hiện được 336 dự án PPP, trong đó có 140 dự án BOT.
“Mặc dù còn những vấn đề tồn tại nhưng các dự án PPP trong thời gian qua đã góp phần hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng phục vụ cho sự phát triển của đất nước cũng như nhu cầu cuộc sống của nhân dân.
Tuy nhiên để hoàn thiện khung pháp lý, Chính phủ nhận thấy hiện khung pháp lý chỉ dừng ở các nghị định nên chưa đảm bảo khung pháp lý cao nhất để điều chỉnh các hoạt động PPP. Thêm nữa các dự án PPP hiện nay chưa có sức hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài nên trong dự luật PPP có đưa ra các cơ chế bảo lãnh như bảo lãnh việc chuyển đổi ngoại tệ, bảo lãnh cơ chế chia sẻ rủi ro” Thứ trưởng Bộ KH-ĐT nói.
Ông khẳng định, đây là cơ chế thực sự cần thiết để thu hút được các nhà đầu tư thực hiện các dự án PPP vì bản chất của dự án PPP là dự án có tính chất đầu tư công nhưng do chúng ta chưa có nguồn lực nên kêu gọi các nhà đầu tư tư nhân thực hiện và trong tất cả các dự án Chính phủ đều tham gia để đảm bảo khả năng thực hiện dự án hiệu quả.
Ví dụ dự án Dầu Giây-Phan Thiết sau khi dừng thí điểm đã được đưa vào một trong 8 dự án thành phần theo hình thức BOT thuộc dự án đường cao tốc Bắc Nam theo Nghị quyết 52 của Quốc hội với tổng mức đầu tư là 14.300 tỷ đồng và Nhà nước tham gia khoảng 2.500 tỷ đồng để đảm bảo phương án tài chính cho dự án.
Minh Thái
