Ngày 22/4, Ukraine bước vào thời kỳ chính trị chưa từng có sau kết quả kiếm phiếu cho thấy một diễn viên hài chưa từng có kinh nghiệm chính trị đã chiến thắng áp đảo đương kim Tổng thống Petro Poroshenko.
Diễn viên hài Volodymyr Zelenskiy đã giành được chiến thắng áp đảo trước đương kim tổng thống Poroshenko khi 99% số phiếu bầu đã được kiểm.
Ông Volodymyr Zelenskiy, 41 tuổi, đã giành chiến thắng ấn tượng sau khi 99% số lượng phiếu bầu được kiểm cho thấy ông đã giành được 73% số phiếu bầu. Đây là một thất bại cay đắng đối với đương kim tổng thống Petro Poroshenko.
Giờ đây, phương Tây và Nga đang tự hỏi xem ông Zelenskiy sẽ tiếp quản đất nước này như thế nào trong bối cảnh phương Tây đang cắt đứt quan hệ với Nga sau khi nước này sáp nhập Crimea từ Ukraine và hỗ trợ cho lực lượng nổi dậy ủng hộ Nga ở miền đông Ukraine.
Nếu như ông Poroshenko, 53 tuổi, đã thuyết phục các cử tri của mình bằng việc “chống lại Nga và đề cao bản sắc Ukraine”, thì ông Zelenskiy, nổi tiếng vì đóng vai một vị tổng thống hư cấu trên một chương trình truyền hình, đã đánh bại ông.
Ông Oleksiy Kondrashow, một nhân viên ngành dịch vụ công ở Kiev, cho biết, cuộc bầu cử này không phải là sự thừa nhận ông Zelenskiy mà là sự phản đối với ông Poroshenko, người đã cam kết rất nhiều về chống tham nhũng nhưng đã chẳng làm được gì.
Ông Kondrashov nói: “Mọi người không phải là bầu cho ông Zelenskiy mà là chống lại ông Poroshenkoa. Nếu một ai đó nữa thực hiện một cuộc bỏ phiếu vòng 2, người dân sẽ lại bỏ phiếu cho họ, thay vì ông Poroshenko”.
Tuyên bố chiến thắng trước những người ủng hộ mình, tại trụ sở tranh cử của mình, đêm Chủ nhật, ông Zelenskiy hứa sẽ không làm cho người dân Ukraine thất vọng.
“Mặc dù tôi chưa chính thức trở thành tổng thống, nhưng là một công dân Ukraine, tôi có thể nói rằng tất cả các nước dưới thời hậu liên bang Xô Viết sẽ nhìn vào chúng ta. Mọi thứ đều có thể”, ông Zelenskiy nói.
Ông Zelenskiy đã hứa hẹn sẽ kết thúc chiến tranh ở miền đông Donbass và loại trừ tham nhũng trong bối cảnh giá cả leo thang, mức sống đang trượt dốc. Thế nhưng, ông Zelenskiy thực sự không biết chính xác ông sẽ thực hiện kế hoạch của mình như thế nào để thu hút được tất cả các nhà đầu tư, những người đang muốn có sự chắc chắn rằng, ông sẽ thúc đẩy nhanh cải cách cần thiết để thu hút đầu tư nướ ngoài và duy trì nước này trong các chương trình nhiều tỷ USD của Quỹ tiền tệ quốc tế.
Ông Serhiy Fursa, chủ ngân hàng đầu tư tại Dragon Capital ở Kiev cho biết: “ Vì không có sự chắc chắn hoàn toàn về chính sách kinh tế của một người sẽ trở thành tổng thống, chúng tôi chỉ biết đơn giản muốn biết rằng, điều gì sẽ xảy ra và điều này khiến công đồng tài chính lo lắng”.
Trong một hệ thống nơi mà quốc hội có nhiều uy quyền, ông Zelenskiy có thể sẽ phải rất vất vả để giành được sự phê chuẩn của các nhà lập pháp cho các chính sách mới của mình do đảng của ông chưa có ghế nào tại quốc hội và thành phần trung thành với ông Poroshenko là lực lượng lớn nhất.
Và trong khi ông Zelenskiy có quyền đề xuất một số thành phần nội các, chẳng hạn như chức Bộ trưởng Ngoại giao, rất nhiều công việc chính phủ hiện nay có vẻ như sẽ vẫn được giữ nguyên cho tới khi cuộc bẩu cử quốc hội sẽ được tiến hành với tháng 10 tới.
Mỹ, châu Âu và Nga sẽ theo dõi chặt chẽ các tuyên bố chính sách đối ngoại của ông Zelenskiy để xem ông làm thế nào để có thể chấm dứt cuộc chiến chống lại những phần tử ly khai ủng hộ Nga đã làm thiệt mạng khoảng 13.000 người.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gọi điện cho ông Zelenskiy và cam kết sẽ ủng hộ sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Trong khi đó Chủ tịch hội đồng châu Âu Donald Tusk đã chúc mừng người dân Ukraine về cái mà ông gọi là một màn trình diễn của một nền dân chủ chín chắn.
Ngày 21/4, ông Zelenskiy đã có kế hoạch sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán với Nga dưới sự hỗ trợ của EU về các thỏa thuận hòa bình phần lớn chưa được thực thi và sẽ tìm cách trả tự do cho các công dân Ukraine bị giam giữ tại Nga, trong đó có 24 thủy thủ.
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev, người chỉ mới tuần trước đã ký sắc lệnh hạn chế một số hoạt động xuất khẩu năng lượng của Nga sang Ukraine, cho biết Moscow và Kiev có cơ hội cải thiện điều mà ông cho rằng là mối quan hệ kinh tế bị phá hủy, nhưng không che giấu bất kỳ ảo tưởng nào rằng điều đó sẽ xảy ra.
Ông Zelenskiy đã cam kết duy trì một Ukraine thân phương Tây, mặc dù các kế hoạch của ông còn khá mơ hồ so với thời của ông Poroshenko rằng đưa đất nước 42 triệu dân này gia nhập Liên minh châu Âu và NATO.
Các nhà phê bình cáo buộc tổng thống đắc cử có mối quan hệ làm việc chặt chẽ và không lành mạnh với ông trùm quyền lực Ihor Kolomoisky, người có kênh truyền hình phát sóng các chương trình hài kịch của ông Zelenskiy.
Tuy nhiên, ông Zelenskiy đã hứa sẽ không bị ảnh hưởng quá mức bởi Kolomoisky và số phận của PrivatBank, công ty cho vay lớn nhất Ukraine, được quốc hữu hóa vào năm 2016, được coi là một trong những thử nghiệm sớm nhất và quan trọng nhất về cam kết của ông.
Chính phủ đã giành được PrivatBank từ Kolomoisky như một phần của hệ thống ngân hàng được IMF hỗ trợ. Tuy nhiên, một tòa án ở Kiev đã ra phán quyết vào tuần trước rằng việc thay đổi quyền sở hữu là bất hợp pháp.
Zelenskiy đã nhiều lần phủ nhận rằng ông sẽ tìm cách trao lại PrivatBank cho Kolomoisky nếu trúng cử hoặc giúp doanh nhân giành được khoản bồi thường cho việc thay đổi quyền sở hữu.
IMF cũng sẽ theo dõi chặt chẽ để xem liệu Zelenskiy có cho phép giá xăng tăng lên mức thị trường hay không, một nhu cầu khác của quỹ. Mặc dù vậy, một số vấn đề nhạy cảm về chính trị và một “Zelenskiy” vẫn còn khá mơ hồ.
