CNN: Việt Nam quả là thần kỳ!

Chưa có một trường hợp tử vong nào liên quan đến SARS-CoV-2 trên đất nước 97 triệu dân này mặc dù có biên giới dài với Trung Quốc và hàng triệu du khách Trung Quốc tới mỗi năm. Nhà báo Nectar Gan đã viết như vậy trong một bài báo đăng tải trên CNN hôm 30/5.

Hành động sớm

“Đây là tất cả những gì đáng chú ý hơn khi coi Việt Nam là một quốc gia có thu nhập trung bình thấp với hệ thống chăm sóc sức khỏe kém tiên tiến hơn nhiều so với các quốc gia khác trong khu vực. Chỉ có 8 bác sĩ cho mỗi 10.000 người, bằng 1/3 tỷ lệ của Hàn Quốc, theo con số thống kê của Ngân hàng Thế giới”, Nectar Gan mở đầu bài viết của mình. Nhà báo này cho biết thêm, sau 3 tuần thực hiện lệnh cách ly xã hội, Việt Nam đã dần dỡ bỏ từ cuối tháng 4 và cho đến nay không phát hiện trường hợp nào nhiễm COVID-19 trong cộng đồng sau hơn 40 ngày.

Người dân xếp hàng test nhanh COVID-19 tại một trung tâm gần bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: CNN.

“Các doanh nghiệp và trường học đã mở và cuộc sống đang dần trở lại bình thường”, Nectar Gan  miêu tả và dẫn lời của bác sĩ Guy Thwaites, người đứng đầu đơn vị Nghiên cứu lâm sàng của Đại học Oxford tại TP Hồ Chí Minh cho biết, những con số thống kê ở Việt Nam đều phù hợp với thực tế. “Con số chính thức của Việt Nam là đúng. Tôi đến các phường mỗi ngày. Tôi biết các trường hợp, tôi biết không có trường hợp tử vong”, bác sĩ Guy Thwaites nói: “Nếu có sự lây nhiễm trong cộng đồng không được báo cáo hoặc không được kiểm soát thì chúng ta sẽ thấy các trường hợp trong bệnh viện. Điều đó chưa bao giờ xảy ra”.

Vậy làm thế nào mà Việt Nam dường như làm khuynh đảo xu hướng toàn cầu và phần lớn thoát khỏi tai họa của SARS-CoV-2? Câu trả lời, như lý giải của nhà báo Nectar Gan dựa trên phân tích từ các chuyên gia y tế công cộng là, nằm trong sự kết hợp của các yếu tố: phản ứng nhanh chóng của chính phủ; việc theo dõi và kiểm dịch nghiêm ngặt cùng truyền thông công cộng hiệu quả. Nectar Gan chỉ rõ, Việt Nam bắt đầu chuẩn bị cho sự bùng phát COVID-19 trước khi phát hiện trường hợp đầu tiên.

Đo nhiệt độ cho hành khách tại Ga Hà Nội. Ảnh: Reuters.

Dẫn lời của ông Phạm Quang Thái,  Phó trưởng phòng Kiểm soát nhiễm khuẩn tại Viện quốc gia Vệ sinh dịch tễ tại Hà Nội, nhà báo Mỹ nhấn mạnh, Việt Nam không chỉ chờ đợi hướng dẫn từ WHO mà đã sử dụng dữ liệu thu thập từ bên ngoài và bên trong (quốc gia) để quyết định hành động sớm.

Truy tìm dấu vết tỉ mỉ

Theo nhà báo Nectar Gan, những hành động sớm mang tính quyết định đã ngăn chặn hiệu quả sự lây lan dịch bệnh trong cộng đồng và giữ các trường hợp được xác nhận nhiễm COVID-19 ở một khu riêng biệt.

“Các nhà chức trách truy tìm nghiêm ngặt các liên hệ của bệnh nhân COVID-19 và đưa họ vào khu cách ly bắt buộc trong 2 tuần”, Nectar Gan viết. Theo ông, Việt Nam có hệ thống Trung tâm kiểm soát dịch bệnh (CDC) rất mạnh với 63 CDC cấp tỉnh, hơn 700 CDC cấp huyện và hơn 11.000 trung tâm y tế; tất cả đều có kinh nghiệm về truy tìm dấu vết dịch bệnh hoặc bệnh nhân.

Chưa hết, “một bệnh nhân nhiễm COVID-19 phải cung cấp cho cơ quan y tế một danh sách đầy đủ tất cả những người mà anh ấy hoặc cô ấy đã gặp trong 14 ngày. Thông báo lịch trình di chuyển của người bệnh được đăng trên các tờ báo và được phát sóng trên truyền hình để công chúng biết bệnh nhân đã ở đâu và khi nào, kêu gọi mọi người đến cơ quan y tế để xét nghiệm nếu họ cũng đã đến đó cùng thời điểm”.

Khu vực cách ly ở Sơn Lôi, Hà Nội. Ảnh: Reuters.

Nhắc lại sự kiện Bệnh viện Bạch Mai ở Hà Nội, một trong những bệnh viện lớn nhất Việt Nam trở thành điểm nóng với hàng chục trường hợp bị nhiễm hồi tháng 3, nhà báo Mỹ cho biết, chính quyền đã áp dụng lệnh cách ly tại cơ sở và theo dõi gần 100.000 người liên quan đến bệnh viện, bao gồm cả nhân viên y tế, bệnh nhân.

“Nỗ lực truy tìm liên lạc của người Việt Nam rất tỉ mỉ đến nỗi họ không chỉ tìm ra những người tiếp xúc trực tiếp mà còn cả những người có liên hệ gián tiếp. Đó là một phản ứng mà tôi không nghĩ rằng bất kỳ quốc gia nào đã thực hiện”, Nectar Gan nhấn mạnh và thông tin thêm rằng tất cả các trường hợp liên quan đến người nhiễm COVID-19 ở Việt Nam đều được đưa vào các khu cách ly tập trung của chính phủ tại các trung tâm y tế, khách sạn hoặc doanh trại quân đội.

Dẫn chứng về kết quả nghiên cứu cho thấy trong số 270 bệnh nhân nhiễm COVID-19 ở Việt Nam, 43% là các trường hợp không có triệu chứng, Nectar Gan khẳng định: “Nếu nhà chức trách không chủ động tìm kiếm những người có nguy cơ lây nhiễm, SARS-CoV-2 có thể đã âm thầm lây lan trong cộng đồng trước khi được phát hiện”.

Truyền thông và tuyên truyền công cộng

Kinh nghiệm thứ 3 tại Việt Nam, theo nhà báo Mỹ là ngay từ đầu, chính phủ Việt Nam đã truyền đạt rõ ràng với công chúng về sự nguy hiểm của việc bùng phát dịch bệnh. Các trang web chuyên dụng, đường dây nóng điện thoại và ứng dụng điện thoại đã được thiết lập để cập nhật liên tục các tình huống mới nhất của dịch bệnh và tư vấn y tế.

Áp phích quảng cáo tuyên truyền phòng chống COVID-19 có ở khắp nơi trên đường phố Việt Nam. Ảnh: Forbes.

Bộ Y tế Việt Nam cũng thường xuyên gửi thông báo nhắc nhở tới người dân qua tin nhắn SMS. Mỗi ngày, chỉ riêng đường dây nóng quốc gia có thể nhận được 20.000 cuộc gọi, không tính hàng trăm đường dây nóng cấp tỉnh và cấp huyện.

“Bộ máy tuyên truyền khổng lồ của đất nước cũng được huy động, nâng cao nhận thức về sự bùng phát dịch bệnh thông qua loa, áp phích đường phố, báo chí và phương tiện truyền thông xã hội. Vào cuối tháng 2, Bộ Y tế đã phát hành một video âm nhạc hấp dẫn để dạy mọi người cách rửa tay đúng cách và các biện pháp vệ sinh khác trong khi dịch bệnh bùng phát.

Bài hát rửa tay này ngay lập tức được lan truyền và đến nay đã thu hút hơn 48 triệu lượt xem trên Youtube”, Nectar Gan phân tích và cho biết kinh nghiệm phong phú của Việt Nam trong việc đối phó với dịch bệnh truyền nhiễm, như dịch SARS từ năm 2002 đến 2003 và dịch cúm gia cầm đã giúp chính phủ và công chúng chuẩn bị tốt hơn cho đại dịch COVID-19.

“Dân chúng tôn trọng các chỉ dẫn của chính phủ về bệnh truyền nhiễm nhiều hơn so với các quốc gia phát triển như ở châu Âu, Anh và Mỹ. Họ hiểu rằng cần phải được thực hiện nghiêm túc và tuân thủ hướng dẫn từ chính phủ về cách ngăn chặn sự lây nhiễm của dịch bệnh”, Nectar Gan kết thúc bài viết của mình.

Ngọc Khuê